Toespraak jaarvergadering Cittaslow International 2021
Graag maak ik gebruik van de gelegenheid om vandaag een bijdrage te leveren aan onze vereniging. Niet om u helemaal bij te praten over de schoonheid van Midden-Delfland als lid van ons netwerk, degene die er geweest zijn weten dit, maar om een algemene reflectie op Cittaslow in de tijd na de Covid pandemie met u te delen.
Allereerst schets ik enkele ontwikkelingen. Daarna zet ik de ontwikkelingen af tegen ons Cittaslow manifest. Dat brengt me met enkele conclusies tot een opdracht aan ons allemaal. Zo wilde ik mijn bijdrage vanmorgen aan onze cittaslow ledenvergadering vormgeven.
Laten we beginnen bij het begin. Het jaar 2020, of beter gezegd het Chinees nieuwjaar. We constateerden een stilvallende productie door fabriekspersoneel dat massaal ziek werd. We zagen snel daarna stagnerende handelslijnen wereldwijd, hoewel er begin 2020 in het maatschappelijk leven nog weinig aan de hand leek. Er waren landen waar men toch echt dacht dat het coronavirus aan hen voorbij zou gaan. Maar sinds de beelden uit bijvoorbeeld Italië in januari en februari op het netvlies kwamen werden vele landen bezorgd. De hele wereld kwam in de greep van een virus.
China, Italië en toen eigenlijk ineens overal. Je kon er niet aan ontsnappen. Er leek niks of niemand bestand tegen dit virus, dat al snel de naam Covid 19 kreeg. En niemand had kunnen voorspellen dat we medio 2021 nog steeds in een wereldwijde crisis zijn.
In de afgelopen periode moesten we afstand houden. Dat ging zo tegen ons gevoel in. We hadden juist in de samenleving de afstand tussen mensen zo klein mogelijk gemaakt. We mochten ineens geen handen meer schudden, terwijl we juist op de knuffel aan het overstappen waren. Sociale ontmoetingen die juist bedoeld zijn om de informele contacten te laten ontstaan, werden verboden. Werk en eten, dat moest je maar alleen doen, thuis. Restaurants en alle sociale voorzieningen waren dicht. Hier en daar konden overheden de bedrijven nog steunen om personeel in dienst te houden met financiële steun, maar dat lukte echt niet overal.
Wat er gebeurde hadden we ooit wel in een spannende film gezien, maar het meemaken was toch wel heel ingrijpend. We moesten afscheid nemen van vrienden, anderen werden ernstig ziek in de tijd dat er nog geen vaccins waren. We zijn nu maanden verder en wordt er wereldwijd gevaccineerd. Met een boel discussie over de vaccins, na een boel trammelant over de maatregelen opent de samenleving zich weer. Terrassen gaan weer open, grenzen weer open. En nu komen we in een nieuwe tijd. De tijd na Covid 19. En dan komt de vraag hoe staan we daarin met onze achtergrond van Cittaslow?
Als we ons manifest lezen dan lezen we dat een Cittaslow kwaliteit van leven voor haar inwoners beschermt. Daarbij gaan we uit van de grootst mogelijke zorg voor ons milieu en zorgen ervoor dat iedereen zich bewust is van zijn of haar omgeving. Lokale gemeenschappen floreren optimaal op basis van de gemeenschappelijke identiteit. Met een grote gastvrijheid die hierin de oorsprong vindt. Cittaslow is ons commitment naar de jeugd om de kwaliteiten van het leven te herontdekken en samen een duurzame toekomst op te bouwen gebaseerd op deze kwaliteiten. Sociale cohesie en vitaliteit van de samenleving gaan hier hand in hand. Zo blijven voorzieningen overeind en vangnetten voor diegene die hulp nodig hebben zijn kernmerken voor een Cittaslow. Daarnaast bevorderen we biologische landbouw en biodiversiteit van het landschap. En zorgen we voor vormen van alternatieve mobiliteit, waarbij dit waardevolle landschap kan worden ontdekt. Door de inwoners van de gebieden zelf, maar ook door mensen die in de steden wonen. Denk aan fietspaden en nieuwe wandelroutes. Waarbij je als het even kan ook de regionale producenten aan kunt doen als bijdrage aan korte voedselketens. Maar dat je tegelijkertijd ook de gebiedsverhalen hoort en kunt doorvertellen aan de jongeren bijvoorbeeld.
Met dit alles staat Cittaslow voor een hoge kwaliteit. We zijn ons ervan bewust dat daar een taak ligt voor ons netwerk. Vasthouden van die kwaliteiten en niet door de oprukkende verstedelijking al dan niet door de politieke wens van vandaag laten verdwijnen. Kwaliteiten worden immers meestal het meest gewaardeerd als ze verdwenen zijn; een Cittaslow wil dit voorkomen.
Was het niet juist tegen de achtergrond van deze Cittaslow uitgangspunten zo ingrijpend dat we ons sociale leven “on-hold” moesten zetten? En zien we nu niet de enorme snelheid en gejaagdheid waarmee we dit weer op willen pakken? In die haast ligt grote onvoorzichtigheid op de loer. We springen massaal in het vliegtuig en we gaan alles inhalen wat we gemist hebben. We gaan “over the top?”. Het risico bestaat. Carpe diem. Maar juist nu zouden we als Cittaslow het alternatief kunnen bieden. Met recreatie dicht bij huis bijvoorbeeld. Recreatie met beleving van rust en ruimte als waarden. Stap op fiets, wellicht de e-bike en geniet van de ruimte. Laten we onze kwaliteiten benutten, aanbieden en gezonde producten eraan toevoegen. Juist de gezondheid is iets waar we focus op moeten hebben.
We zagen dat winkels in de lockdown waar mogelijk op take-away zijn overgestapt. Of op online verkopen. Dit zou je kunnen zien als een versnelling van een beweging die er al aan zat te komen. Dit kan een alternatief zijn ook om producten vanuit Cittaslows breder te kunnen aanbieden. Maar we mogen ons goed realiseren dat de noodzakelijke verpakkingen ook wel het milieu belasten. We zien intussen dat de verpakkingsindustrie te maken heeft met prijsopdrijvende effecten van toenemende vraag en schaarser aanbod van grondstoffen. Online is dus wel tweede verkoopkanaal, maar vanuit Cittaslow moeten we toch vooral ook blijven stimuleren dat winkels in straten blijven. Het kan niet zo zijn dat winkels plaatsmaken voor alleen woningen waar ieder achter zijn rolluik of gordijntje zit. De Cittaslow economie is een economie van de “echte” ontmoetingen. Als we het hebben over onze werkplek, dan zien we de klassieke kantoren als een 24/7 werkplek definitief op hun retour. We hebben gezien dat thuiswerken voordelen voor het milieu heeft. Op reistijd, op CO2-uitstoot bijvoorbeeld. Nieuwe mogelijkheden dienen zich aan. Bedrijven die samen een kantoor gaan benutten en thuiswerken voor een of twee dagen kan best de standaard worden. Al wordt de grens tussen werken en vrije tijd daarbij wel minder scherp. Of dit erg is, is overigens maar de vraag.
Een ander punt is dat verschillen tussen arm en rijk groter worden. Dat heeft ook effect op de woningmarkt. De huizenprijzen stijgen fors en woningen worden voor starters onbetaalbaar. Dus enerzijds gaat het leven over de top. En anderzijds gaan de mensen met de smalle beurs, of degene zonder werk het toch lastig krijgen. Daarbij wordt het leven sowieso duurder. Grondstoffen worden duurder, vanwege beperkte beschikbaarheid en hoge eisen van overheden op het gebied van duurzaamheid. En ook geopolitieke verhoudingen gaan hier ook een rol spelen.
Het vraagt van politici ook keuzen maken. Internationaal, maar ook zeker lokaal. En daarbij moeten we durven om verantwoordelijkheden te leggen in de samenleving. We hebben tijdens de pandemie en de noodzakelijke maatregelen gezien dat het allergrootste deel van de samenleving dit kan. Die verantwoordelijkheid kun je aan als je oog hebt voor de kwaliteit in de samenleving. Als je begrijpt dat je een waardevolle schakel bent in de samenleving. Dan beleef je de wereld met het perspectief van beschutting. Dan zorg je, door jouw bewustzijn en verantwoordelijkheid, voor de wereld waarin onze kinderen er ook van kunnen blijven genieten.
Alles bij elkaar wordt er veel gevraagd van onze Cittaslow bestuurders. Maar in essentie blijft het er om gaan dat we keuzen heel bewust maken. We moeten niet alles willen onder populistische druk, want dan gaat onze energie verloren. We kunnen met Cittaslow blijven inzetten op het behouden van kwaliteit en verder versterken daarvan. Dat beleid voeren we feitelijk al sinds het begin van onze beweging. En vandaag de dag is die aanpak actueler dan ooit. Cittaslow is de basis voor de agenda van de toekomst. Cittaslow is het kompas dat de mens in optimale balans met zijn omgeving ziet. Daarmee varen we de goede koers. De koersvastheid gaat daarbij het succes bepalen. Afleiding zorgt immers voor problemen.
Dat doet me denken aan een beeld van vroeger. In Nederland hing er in vroegere tijden een bordje bij de chauffeur van de bus. “Niet spreken met de bestuurder”. Overal in de bus mocht je met elkaar spreken, maar niet met de chauffeur. Omwille van de veiligheid, omwille van ieders veiligheid en de wens om aan te komen op de juiste plek van bestemming. Voor ieder in de bus een andere bestemming, maar wel onder leiding van die ene chauffeur. Laten wij die chauffeur zijn van de Cittaslow bus die onze gasten in de postcovid 19 periode koersvast naar een mooie bestemming brengt.
Dank u voorzitter.
