Verslag Assembly Cittaslow 25 juni 2016

De jaarvergadering Cittaslow 2016 is op 25 juni 2016 gehouden in de gemeente Vizela in Portugal. Dit is een gemeente nabij Porto, waarvan de ligging in de metropool rondom Porto en het groene landschap belangrijke kenmerken zijn. Deze gemeente besteed veel aandacht aan het betrekken en onderwijzen van kinderen ten aanzien van de waarden van Cittaslow. Het project Cittaslow Kids komt veelvuldig tijdens het programma aan de orde.

Nederlandse delegatie
De Nederlandse delegatie bestond uit 10 gemeenten. Dit is een groei met 3 gemeenten ten opzichte van 2015. De nieuwe Nederlandse leden zijn Echt-Susteren, Eijsden-Margraten en Vianen. De overige leden zijn Alphen-Chaam, Bellingwedde, Borger-Odoorn, Heerde, Midden-Delfland, Vaals en Vlagtwedde. Alle gemeenten waren vertegenwoordigd door hun burgemeester, veelal bijgestaan door een wethouder of ambtenaar. Vanuit de gemeente Alphen-Chaam en Vianen waren vanuit een Cittaslow-project twee betrokken inwoners aanwezig.

 

23 juni 2016: ontvangst delegaties
De officiële ontvangst van de delegaties uit alle landen was om 20.00 uur op het centrale marktplein in de gemeente Vizela. De gastgemeente liet de deelnemers kennismaken met de Portugese cultuur. Als eerste was er een optreden van een Portugese drumban/fanfare. Dit werd gevolgd door een optreden van twee verschillende dansgroepen, vergezeld met Portugese liederen. Een goede kennismaking met de cultuur, waarbij het nadeel was dat de kwaliteit zang en geluidsinstallatie verre van optimaal was.

Om 22.30 uur werden de delegaties met een bus opgehaald voor het diner in de Eskada Vizela, één van de 15 mooiste nachtclubs in Europa. Een bijzondere locatie om de delegaties van Cittaslow te ontvangen. Dit is een voorbeeld van de organisatie die één week voor de Assembly het inhoudelijke programma en de locaties gewijzigd heeft. Diverse Nederlandse delegaties hebben hier last van gehad. De hotellocaties waren de avond voor vertrek bekend. Vanuit de ervaring die Nederland heeft met het organiseren van de Assembly is dat te verklaren doordat delegaties overal vandaan komen en op het laatste moment vaak ook nog wijzigen. Onduidelijkheid werd gecreëerd doordat de delegatie uit Vianen bij de reis van het vliegveld naar het hotel te horen kreeg dat zij mogelijk toch naar een ander hotel moesten; enkele minuten later volgde de bevestiging dat men toch in het opgegeven hotel verbleef.

In Eskada Vizela werden alle gasten met een typisch Portugese maaltijd ontvangen. Dit waren verschillende gerechten met bacalhau (gezouten kabeljauw). Dit is een gerecht waarvan de Portugezen zelf aangeven dat dit op 101 manier klaar wordt gemaakt. Deze maaltijd was de Vizela-stijl.

 

24 juni 2016: Conferência Internacional ‘Educação, sustentabilidade e turismo’
Op 25 juni 2016 was op de Universiteit van Maia –ISMAI- de internationale conferentie ‘Educatie, duurzaamheid en toerisme’. Tijdens het ochtendgedeelte waren er presentaties van de professoren en hoogleraren van de universiteit. Opmerkelijk hierbij was dat de meeste professoren niet in staat waren de presentaties in het Engels te verzorgen, maar dat een vertaling van het Portugees naar het Engels noodzakelijk was. Onderwerpen van het ochtendgedeelte waren:

  • Stadsvernieuwing in Porto, waarbij op basis van de cultuurhistorie en oude stadskaarten wijken en gebouwen hersteld zijn in oude structuren. Dit zorgt voor een betere beleefbaarheid van de stad en levert een aantrekkelijke stad op voor de bewoners en zorgt tegelijkertijd voor een aanzuigende werking van het toerisme.
  • Modellen voor lokale en regionale ontwikkelingen. Deze presentatie ging vooral in op de mogelijkheid die bestaat om gebiedsontwikkeling niet als op zichzelf staand project te benaderen, maar juist in samenwerking met andere overheden. Hierdoor kan je het best gebruik maken van de identiteit van de regio en een samenhangend aanbod voor toeristen ontwikkelen. Door gebruik te maken van de geschiedenis van het landschap en authentieke waarden, kan je een gebiedsontwikkeling tot stand brengen die recht doet aan de identiteit van de inwoners en interessant is voor toerisme.
  • Ontwikkeling van gastronomie in Vizela. Een deel van deze presentatie ging over de geschiedenis van Vizela die terug gaat tot in de Romeinse tijd. Uit het verleden heeft men geleerd dat bepaalde gerechten geserveerd werden. In samenwerking met de lokale horeca zijn die gerechten weer ontwikkeld. Een mooi voorbeeld hiervan is gerecht met kip dat in een keramieke pan wordt bereid en geserveerd. De stad en ondernemers hebben deze keramieke schaal opnieuw ontwikkeld en afgesproken dat voor dit (nieuwe) authentieke gerecht in ieder restaurant dezelfde schaal wordt gebruikt. Een mooi voorbeeld dat overal toegepast kan worden.

Vervolgens een lunch in de kantine van de universiteit. Dit was een zeer authentieke lunch voor een universiteitskantine. De lunch was een goede mogelijkheid om kennis te maken en te overleggen met andere delegaties. Een van die delegaties kwam uit Columbia, de gemeente Pijao. Dit is een kleine gemeente gesticht door de oorspronkelijke bewoners van Columbia, de pijaos. Deze delegatie serveerde de eigen duurzaam geteelde koffie. Een zeer goed smakende koffie. Doel is om te kijken wat de mogelijkheden zijn deze eigen koffiebonen te exporteren naar andere Cittaslows en Europa, om op deze wijze inkomsten te werven om de eigen cultuur in stand te houden.

Na de lunch was er een presentatie van Cittaslow kids. Dit is een project dat is ontstaan in Vizela en groeit binnen Portugal. Cittaslow kids is een educatieprogramma dat is gebaseerd op de waarden en uitgangspunten van Cittaslow. In de presentatie werd aandacht gegeven hoe kinderen betrokken worden onderwezen in de basiskwaliteiten van Cittaslow, waar de diverse delegaties zich op richten. Aan het einde werd via internet en smartphones een quiz gespeeld over Cittaslow en de presentatie. Prijswinnaar was de Belgische delegatie.

Tijdens het middaggedeelte waren er presentaties vanuit de Cittaslow delegaties. Tijdens deze presentaties stonden de mogelijkheden van slow toerisme centraal. (zie ook hierna bij Assembly). Slow toerisme is een vorm van toerisme die is gebaseerd op het gebruik maken van de eigen kwaliteiten in de gemeente. Denk hierbij aan een meer individueel gericht toeristisch aanbod, bestaande uit een combinatie van cultuurhistorie, ‘storytelling’, landschap en natuur, duurzaamheid en gastvrijheid.

Vanuit Nederland heeft Arnoud Rodenburg een presentatie gehouden. Hierbij is het Nederlands netwerk kort toegelicht om zichtbaar te maken wat de unieke kenmerken van iedere gemeente zijn. Vervolgens is aan de hand van de uitkomsten van de workshop tijdens de raadsleden- en supportersdag Cittaslow op 3 juni 2016 in Westerwolde ingegaan op slow toerisme, met praktijkvoorbeelden hoe de eigen identiteit en toerisme elkaar kunnen versterken. Deze presentatie eindigde met een Italiaans voorbeeld waarbij heel bewust is gekozen voor een fijnschalige restauratie van het havengebied en niet primair voor de toeristische uitbreiding van de haven. Hierdoor zijn de haven en de gemeenschap authentiek gebleven en levert de zee nog steeds de vis voor het Unesco erkende mediterraans dieet.

25 juni 2016: Assembly Cittaslow (jaarvergadering)
De jaarvergadering werd gehouden op een prachtig hersteld landgoed. De aanvang was iets verlaat doordat niet alle delegaties op tijd gebracht worden. Voor andere delegaties was dit toch ook weer een reden om het Nederlands netwerk nog eens te complimenteren met de goede logistieke en inhoudelijke organisatie van de Assembly in 2014. De logistieke organisatie was niet goed, zelfs niet voor een Zuid-Europees land.

 

Opening President Stefano Pisani en directeur Pier Giorgio Oliveti
De president verwelkomt de 200 verschillende delegaties. Hij constateert dat in de wereld steeds meer de filosofie van Cittaslow wordt omarmd. Dit is niet altijd met een lidmaatschap, maar de uitgangspunten kunnen op waardering rekenen en dragen ook daadwerkelijk bij aan het verbeteren van de kwaliteit van leven voor inwoners, bezoekers en ondernemers.

De directeur geeft kort een overzicht over het afgelopen jaar. De vereniging groeit gestaag. Groei is niet het doel; de groei bevestigt dat de niet-politieke uitgangspunten van Cittaslow ondersteund worden door diverse gemeenten/gemeenschappen. Door deze groei is ook sprake van een financieel gezonde vereniging. Geld wordt gereserveerd om het octrooirecht van het embleem in de toekomst te kunnen verlengen.

Een Cittaslow laat zien welk pad gevolgd kan worden om bij te dragen aan de aanpak van enkele wereldwijde problemen. Het gaat hier dan om het samenspel tussen toerisme, voedsel, productie- en arbeidstechnieken, kunst en cultuurhistorie. Fijnschalige lokale initiatieven versterken de kwaliteit van de samenleving.

Een voorbeeld is het Cittaslow kids project dat laat zien hoe de nieuwe toekomstige generatie betrokken wordt. Cittaslow kan onderdeel worde van training van studenten en leerlingen. Ook memoreert hij aan de wijze waarop het Poolse netwerk gebruik maakt van Europese fondsen om het netwerk te versterken en kennis met elkaar te delen.

Een overzicht van project en instituties:

  • Cittaslow educatie and Cittaslow toerisme (o.a. presentatie ISMAIA)
  • Cittaslow doing (project gericht op mensen met afstand op arbeidsmarkt) en diverse gemeenten met Cittaslow markten of winkels
  • Europese fondsen en werken aan oprichting EGTS
  • Samenwerking met andere organisaties, zoals Purple, Convenant of Mayors
  • Netwerken internationaal en nationaal en aanwezigheid diverse evenementen
  • Organisatie jaarlijkse Assembly en tweemaal bijeenkomst ‘coördineren comité’

 

Nieuwe leden en prijsuitreiking
Vervolgens worden de nieuwe leden verwelkomt. Het Nederlands netwerk heeft bij drie gemeenten een audit met een positieve uitkomst verricht. Bijzonder is dat de eerste ‘Vlaamstalige’ gemeente Maaseik het officiële certificaat krijgt uitgereikt. Daarnaast ontvangen in volgorde van de audit de gemeente Vianen en Eijsden-Margraten het officiële certificaat van het lidmaatschap van de wereldwijde vereniging Cittaslow.

Tevens zijn er nieuwe leden uit China, Canada, Duitsland, Polen, (noord) Cyprus en Taiwan.

Ook bij de prijsuitreiking van de ‘best practices’ is sprake van een grote Nederlandse inbreng, of beter gezegd opbrengst. Het relatief nieuwe lid Echt-Susteren ontvangt de prijs voor het beste praktijkproject Urban Life Project en wint ook nog de video-award.

 

Nieuwe internationale website Luca Filippetti
In september 2016 gaat de nieuwe website van Cittaslow online. De website maakt het gebruik van diverse nieuwe technieken mogelijk:

  • Geomarketing (locaties, evenementen en projecten, e-toerisme
  • Content managementsysteem (eenvoudig browsen, focus op beelden en multimedia)
  • Portal functie (geïntegreerd met social media, forum, dialoog en Cubik Web TV)
  • Ondersteunende service (nieuwsbrief, toekomstig shop online, nieuw videokanaal)

Belangrijk is dat de gemeenten zelf ook voor informatie en vulling van de website moeten zorgen. Een speciale oproep wordt gedaan om informatie over slow-projecten en beelden met elkaar en de wereld te delen via Cubik Web TV. Bij voorkeur in het Engels/Italiaans, maar ook de eigen taal is mogelijk.

 

Terugblik conferentie Universiteit ISMAIA
Vice voorzitter Arnoud Rodenburg geeft een korte terugblik op de opbrengsten van de conferentie op de universiteit van ISMAIA. Adviezen die zijn gegeven:

  • Ken je DNA van de dorpen en het landschap en maak bewust gebruik van de kwaliteiten van het landschap, cultuurhistorie en baseer dit op je eigen identiteit
  • Stel gastvrijheid centraal, neem de tijd en zorg goed voor je toeristen
  • Wees trots op je lokale ambachtelijke en ‘eerlijke’ producten
  • Stimuleer ondernemers dat zij zorgen dat nieuwe toeristische arrangementen ontstaan
  • Werk samen en houdt de focus op kwaliteit boven kwantiteit
  • Maak het landschap, de locale producten en cultuurhistorie beleefbaar, door bijvoorbeeld verhalen te vertellen en mensen uit te nodigen te luisteren

De lokale overheid kan dit ondersteunen met respect voor de inbreng van alle partijen en zorg voor een lagere milieubelasting, een focus op de lokale economie en door rekening te houden met de sociale omstandigheden.

Aan de hand van praktijkvoorbeelden hebben de delegaties hebben de delegaties van elkaar geleerd dat:

  • Voedselproductie en gastronomie gebaseerd op de cultuurhistorie een belangrijk onderdeel zijn van je identiteit en dat deze elementen tegelijkertijd je identiteit kunnen versterken
  • Een bewuste keuze voor toerisme goed verdraagbaar is met het brede begrip duurzaamheid en bij kan dragen je identiteit te versterken
  • Slow toerisme een manier van denken is met aandacht voor lokaal, traditie, natuur en authenticiteit met een keuze voor ‘niche’ in plaats van massa

 

Cittaslow hymne
In 2015 heeft het Nederlands netwerk een voorstel ingediend om een eigen Cittaslow hymne te laten componeren door Jacob de Haan. Het coördinerend comité is een voorstander om een dergelijk muziekstuk te componeren en dit bij de jaarlijkse Assembly en lokale slow-evenementen door lokale muziekgezelschappen te laten uitvoeren. Om dit te bereiken is een jury geformeerd bestaande uit leden met een hoge mate van deskundigheid uit Zuid-Korea, Duitsland, Italië, Polen en Turkije, onder voorzitterschap van de burgemeester van Vaals, Reg van Loo.

De delegaties kunnen tot kort na de zomerperiode een voorstel indienen binnen de criteria die tijdens de Assembly zijn vastgesteld. De commissie beoordeelt de ingekomen voorstellen en adviseert het coördinerend comité. Tijdens de najaarsvergadering kan het voorstel vastgesteld worden. Vervolgens kan het muziekstuk gecomponeerd worden en tijdens de volgende Assembly in 2017 in Goolwa (Australië) opgevoerd worden.

Diverse presentaties
Tijdens de Assembly Cittaslow is het gebruikelijk dat diverse delegaties een presentatie geven. Dit is logisch bij een internationale vereniging, waar delegaties moeite doen om aanwezig te zijn. Met trots vertellen zij op basis van de waarden van Cittaslow in hun gemeente en land bereiken. Het delen hiervan is nuttig; probleem is dat door de grote hoeveelheid aan presentaties en soms ook de vertaling veel nuttige informatie verloren gaat. De afgelopen jaren is dit systeem langzaam aan gewijzigd met de wedstrijd ‘best practice’ in 2014 en de video wedstrijd in 2016. Verwachting is dat de nieuwe website meer mogelijkheden biedt om deze informatie beter met elkaar te kunnen delen in het wereldwijde netwerk.

Een kort overzicht van de presentaties:

  • Nordic netwerk: dit netwerk bestaat uit Finland, IJsland, Noorwegen, Denemarken en Zweden. Dit netwerk heeft een jaarlijkse bijeenkomst. Belangrijke thema’s zijn voedsel, fruit en kinderen.
  • Zuid-Korea: professor Dehun Sohn refereert aan de stelling van Socrates (Het doel van een staat is goede inwoners op te leiden; het doel van een autoriteit is de inwoners in staat te stellen een gelukkig leven te leiden) om aan te geven dat de doelstellingen van Cittaslow hier nog steeds op aansluiten.
  • Italië: voor Italië is eten cultuur; men wil toerisme op een positieve en verantwoorde wijze laten groeien. Energie en voedsel zijn belangrijke items; alleen met schoonheid kan de planeet goed leefbaar blijven.
  • Turkije: dit netwerk geeft aan dat de rol van de lokale autoriteiten steeds belangrijker wordt. De wereldwijde en landelijke politieke agenda worden gedomineerd door vluchtelingen en klimaatproblemen. Cittaslow kan op lokale schaal gemeenschappen inspireren om te komen tot praktische oplossingen. Cittaslow is hierbij een norm voor normalisatie.
  • Giuseppe Roma (voorzitter wetenschappelijk comité) geeft enkele adviezen aan de delegaties. Onderwerpen hier zijn: houd vast aan je identiteit, betrek alle inwoners bij de toekomst van je gemeente, let op mogelijkheden van externe fondsen, werk samen binnen gemeenschap en netwerken Cittaslow, versterk burgerzin met als doel te komen tot verbeteren kwaliteit woonomgeving (cosey beaty), duurzame agricultuur passend in het landschap (foodscape) en permanent informeren inwoners (digital communication).

 

Afsluitend diner
Aan het einde van de avond was een afsluitend diner. Ook hier weer een variant van het typische Portugese gerecht Bacalhau. Uiteraard werd dit diner opgesierd met de typische Portugese muziekcultuur van de Fado. Een mooi optreden van een zanger en zangeres begeleidt op een guitarra (typisch Portugese gitaar) en een viola (klassieke gitaar). Helaas vertrok de Koreaanse delegatie eerder. Hierdoor dachten andere delegaties dat zij ook moesten vertrekken. Gevolg was een bijna privé optreden voor de Nederlandse delegatie en enkele andere kleinere delegaties.

Een korte foto-impressie van de Assembly Cittaslow 2016 is te zien op: https://www.youtube.com/watch?v=nZCAalFPHxM